Hasta Ayak Bakımı
Ayakların görevi vücudu ayakta tutmak, yürümeyi sağlamak, dışarıdan gelecek çarpma ve darbelere karşı vücudu korumaktır.
Kişilerde rahatsızlıklara sebep olan ve yaygın olarak görülen birçok ayak problemleri vardır. Bunlardan bazıları şunlardır;
Nasır (Callus): Epidermisin kalınlaşarak derinin içine doğru tepesi derinde, büyük tabanı deride olan kalınlaşmasıdır. Callus sürtünme ve basınç ile meydana gelen yaygın kalınlaşmadır.
Düztabanlık (Flat foot)
Su Toplaması (Blister): Çoraplardaki sertlik ve ayakkabının sürtünmesi sonucu meydana gelir.
Hoş Olmayan Kokular: Ayak tabanındaki ter bezlerinin aşırı terlemesinden meydana gelir. Ayakları sık sık yıkamalı, çorap değiştirmelidir.
Parmaklar Arasındaki Çatlaklar: Genellikle kuru ciltlerde görülür. İyi bir ayak hijyeni ve antiseptik solüsyonlarla infeksiyon önlenebilir.
Atlet Ayağı (Tinia pedis-Ringform): Mantarların sebep olduğu bir durumdur. Özellikle parmak aralarında oluşur. Bazen su toplar. Sık sık yıkamak ve çorap değiştirmek, özellikle parmak aralarını nemli bırakmamak gerekir.
Foot Drop (Ayak düşmesi)
Hasta Ayak Bakımı Uygulama Yöntemi
Ayakta meydana gelebilecek kokuyu azaltmak, rahatlatmak, temizlemek ve periferal dolaşıma yardım etmek amacıyla yapılır.
Hasta Ayak Bakımında Kullanılan Araç ve Gereçler
- Küvet, içinde sıcak su (39o C - 40o C)
- Ayak sabunlama bezi
- Ayak fırçası (kullanmamayı tercih ediniz!)
- Tedavi bezi ve muşambası (veya havlu)
- Sabun tabağı içinde sabun
- Gaz bezi üzerinde vazelin veya lanolin pomat
- Alkol %96 ve tentürdiot (tırnaklar kesilecekse)
- Makas
- Talk pudrası
- Kese kâğıdı
- Toz bezi
- Aplikatör
Hasta Ayak Bakımında Yöntem
- Malzemeler hazırlanmadan ve hazırlandıktan sonra eller yıkanır.
- Tepsi içindeki araçlar etajere yerleştirilir. Malzemeler kolayca yetişilecek uzaklığa getirilir.
- Hastaya yapılacak uygulama açıklanır, işbirliği sağlanır ve perde kapatılır. Yoksa paravana çekilir. Hastanın gizlilik duygusuna saygı gösterilir.
- Yatağın ayakucu gevşetilir ve açılır, nevresim katlanır ve diz altına sıkıştırılır.
- Ayaklar birlikte tutularak uzak tarafa çekilir, tedavi bezi ve muşambası ve havlu yerleştirilir. Üzerine küvet konulur.
- Hastanın dizlerinin altından, el geçirilerek ayak topukları tutulur veya suya alıştırılarak sokulur.
- Sabunlama bezi ıslatılıp sıkılır, uzak taraf dizlerden başlayarak ayak bilekleri, ayak sırtı, topuk ve taban parmak uçlarına doğru silinir. Aynı işlem yakın taraf ayağına da uygulanır (Silme işlemi uzaktan yakına, temizden kirliye doğru yapılır). Ayak fırçası tavsiye edilmez. Eğer zaman yeterli ise yumuşatıcı bir pomat sürülerek beklenir ve daha sonra sabunlanıp topuk ve taban kısmı gerektiğinde fırçalanır ve yıkanır.
- Tırnaklar uzun ise düz kesilerek kese kâğıdına konulur. Bu arada deri kesildiğinde; aplikatör ile iyot alkol kullanılır.
- Küvet uzaklaştırılarak, ayaklar topuktan tutulup havluya yerleştirilip örtülür. Parmak aralarına dikkat edilerek iyice kurulanır. Kalan nemi almak için parmak aralarına talk pudrası ile masaj yapılır.
- Malzeme toplanır, hasta rahatlatılır. Yapılan işlem kaydedilir. Malzeme temizliği diğer uygulamalarda olduğu gibidir.
Sıcak suyun lokal etkisinden yararlanmak için yapılan ayak banyosu da temizlik amacı ile yapılan ayak banyosunun aynısıdır.
Ayak küvetin içine yerleştirildikten sonra ısı kaybolmaması için üzeri örtülür. 20-30 dakika süre ile ayak küvetin içinde kalır. Hasta banyo anında ve sonra soğuktan korunmalıdır.