Rektal Kanamaya Dikkat
Ülkemizde kadın ve erkeklerde görülme oranı neredeyse eşit derecede olan rektal kanamalar (makat kanamaları) bazı hastalıkların en önemli habercisidir.
Birçoğumuzun utanarak ve korkarak dile getiremediği bu belirti eğer ciddiye alınmazsa belki de ‘‘Kanser’’ gibi tehlikeli bir hastalığın ilerlemesine yol açabiliyor.
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A.Kerim ÖZAKAY, Rektal kanamalar ile ilgili soruların cevaplanmasında şu bilgileri verdi;
Rektal Kanama (makat kanaması) nedir?
Dışkılama ile makattan parlak kırmızı kan gelmesine tıbbi dilde “hematokezia” veya “rektal kanama” denir.
Rektal Kanamalarda Kan Nerelerden Gelir?
Rektal kanamalar ağırlıklı olarak kalın barsağın son kısımlarını oluşturan rektum ve anüs kaynaklıdır. Kalın barsağın son 15 cm.’lik kısmı rektumdur, anüs ise dışarıya açılan son 1,5 -2 cm.’lik bölümdür. Rektal kanamada gelen kanın rengi genellikle kanamanın olduğu yere göre değişir.
Rektal Kanamanın Nedenleri
Kırmızı renkli kanama büyük olasılıkla kalın barsağın alt bölümlerinin veya anal bölgenin hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Dışkıya bulaşık olmayan, damlama şeklinde ve kırmızı renkli kanamalar genellikle hemoroid ve fissür diye adlandırdığımız anal hastalıklarla ilgilidir.
Dışkıyla bulaşık, koyu kırmızı ve siyah renkli kanamalar ise kalın barsağın üst bölümlerinden, ince barsaktan, üst sindirim sisteminden kaynaklanabilir buna da melena denir.
Kan uzun süre barsak bakterileriyle temas ettiğinde bakteriler tarafından sindirilerek rengi koyulaşır ve siyahlaşır. Nadiren mide- duodenum, ince barsaklar veya kalın barsağın başlangıç kısmından aşırı kanama oluşursa, bunlar hızla aşağıya ineceği için bakterilerce parçalanamadan dışarıya kırmızı renkte taze kan şeklinde de çıkabilir.
Polip, divertikül, ülser, anjiodisplazi, kolit ve kanser gibi hastalıkların da ilk belirtisi rektal kanama olabilir.
Sindirim sisteminin herhangi bir yerinden çok az kanama olur ve kanama gözle görülmeyebilir. Örneğin, kolon polip veya kanserlerinde bazen çok az kanama olup bu gaita ile karıştığı için gözle görülemez ancak gaitada gizli kan tetkiki yapan testlerle tespit edilebilir.
Bu şekilde olan gizli kanamalar azar azar ama devamlı kan kaybı yaptığı için anemi dediğimiz kansızlık halinin oluşmasına yol açabilirler.
Rektal Kanamalar Hangi Durumlarda Ciddi Tehdit İçerir?
Her rektal kanama yakınması bulunan hastaların, kanamayı açıklayan hemoroid, fissür gibi hastalıkları bilinse dahi bir Genel Cerrahi Uzmanı tarafından incelenmeleri gerekmektedir.
Özellikle 50 yaş üzerinde erkek ve kadınlarda daha önce hiç kanama öyküsü yokken ortaya çıkan kanamalar ciddi olarak araştırılmalıdır. Kanama yapan neden mutlaka bulunmalıdır.
Kanamanın şiddeti, yani gelen kan miktarı çok değişiklik gösterebilir. Çoğunlukla az miktarda ve kendiliğinden duran kanamalar oluşur. Pek çok hasta birkaç damla taze kan geldiğini veya tuvalet kâğıdına az miktarda kan süründüğünü ifade ederler.
Bazen de biraz daha fazla ama kendiliğinden duran kanama tariflenir. Bu tip hafif kanamalarda acil tanı ve tedavi, acilen hastaneye yetişmek gibi bir gereklilik yoktur, muayene ve basit tetkikler sonrası tanı konup tedavi yapılır.
Rektal kanama daha şiddetli de olabilir. Orta şiddette bir kanamada tekrarlayan daha çok miktarlarda taze veya pıhtılı kan gelebilir, bu kan gaita ile birlikte veya kendiliğinden gelebilir.
Ağır kanamalarda ise hasta çok kan kaybedebilir. Orta veya ağır şiddetteki rektal kanamalarda, aşırı kan kaybına bağlı halsizlik, baş dönmesi, çarpıntı, bayılma hissi veya gerçekten bayılmalar oluşabilir; hastada tansiyon düşüklüğü oluşabilir.
Nadiren hastayı şoka sokacak kadar şiddetli kanamalar oluşabilir. Orta veya ağır şiddetteki kanamalar hastaneye yatırılarak takip ve tedavi edilmelidir. Şoka girecek kadar şiddetli kanamalarda acilen hastaneye yatırılıp kan transfüzyonları yapılması gereklidir.
Hangi Cinsiyette ve Yaş Grubunda Genel Olarak Daha Sık Görülür?
Kadın ve erkeklerde rektal kanama görülme oranı birbirine yakındır. Ama her iki cinsiyette utanma duyguları nedeniyle veya önemsemeyerek bu kanamaların ardından hekime başvurmuyorlar. Bu da belki çok ciddi olan bir hastalığın (Kanser gibi…) ilerlemesine yol açabiliyor.
Önemsenmeyen Kanamanın Sonuçları
Her rektal kanama araştırılmalı özellikle 50 yaş üzerindeki hastalarda daha da önemsenmelidir. Küçük bir şey diye düşünebileceğiniz bir rektal kanama çok ciddi bir hastalığın habercisi ve tek belirtisi olabilir.
Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Kerim ÖZAKAY
İstanbul Eğitim Ve Araştırma Hastanesi